Chúng ta, ai cũng mong muốn một giấc ngủ ngon khi đêm về. Ngủ an giấc tưởng chừng như rất dễ và ai cũng có thể làm được nhưng đó lại là ước mơ của nhiều người. Có nhiều người bị những chứng bệnh trầm cảm hoăc vì công việc, lo lắng mà suy nghĩ tột độ đến mức không thể nào chợp mắt được dù chỉ một lúc. Dù là đông y hay tây y, sự mất ngủ này đều không thể chữa khỏi. Nhưng tìm hiểu về Đạo Phật, ta sẽ thấy điều này xuất phát từ tam độc tham, sân, si và có thể được điều trị dễ dàng. Như chính Đức Như Lai đã từng tuyên bố:
“Như Lai đã loại bỏ được tất cả lòng tham sân si, cắt bỏ chúng tận gốc rễ, giống như gốc cây cọ trơ trụi không còn ra hoa trái nữa, bởi vì lòng tham sân si đã bị hoàn toàn xóa sạch, nên chúng không thể nào phát sinh ra trong tương lai. Hoàng Tử, vì thế, nên ta đã ngủ ngon giấc.”
Lời tuyên bố trên đã được trích dẫn từ câu chuyện sau:
Như vầy tôi nghe. Có một thời Đức Phật sống trong xứ Alavi, ngài nằm nghỉ trên đống lá trải trên con đường mòn còn dấu vết chân trâu bò, trong khu rừng cây siṃsapa.
Vào lúc ấy, Hoàng Tử Hatthaka của xứ Alavi trong khi đi dạo ngang qua đó, rồi Hoàng Tử thấy Đức Thế Tôn ngồi trên đống lá. Hoàng Tử Hatthaka đến gần Đức Thế Tôn đảnh lễ ngài, rồi ngồi xuống một bên và nói với Đức Thế Tôn:
“Bạch Thế Tôn, ngài ngủ có ngon giấc không?”
“Hoàng Tử, ta đã ngủ rất ngon giấc. Ta là một trong số những người trên thế giới mà luôn luôn ngủ ngon giấc.”
“Bạch Thế Tôn, ở đây đêm đông thì lạnh buốt vì trong một tuần lễ mà sương xuống đóng băng. Mặt đất thì lạnh cứng và lồi lõm vì bị đập nện, dẫm lên do chân trâu bò, đám lá trải lên mặt đất làm giường thì mỏng, lá trên cây thì thưa thớt, chiếc áo mầu vàng nâu của nhà sư mặc thì cũng lại mỏng, mỗi khi những cơn gió thổi qua thì lại mang theo giá buốt. Thế mà, Đức Thế Tôn lại nói rằng ngài đã ngủ rất ngon giấc, và ngài là một trong số những người trên thế giới mà luôn luôn ngủ ngon giấc.”
“Hoàng Tử, ta có câu hỏi cho Hoàng Tử, để xem Hoàng Tử trả lời ta như thế nào. Giả sử có ông chủ nhà hoặc là con trai của ông ta, sống trong ngôi nhà có lợp mái, nhà được tô phết hồ bên trong và bên ngoài, nhà chống được mưa gió, cửa có chốt cài đóng chặt chẽ và cửa sổ cũng đóng lại. Trong nhà trên chiếc giường, có phủ tấm chăn trải giường rộng và dài bằng len mầu đen, chiếc ra trải giường bằng len trắng, rồi lại một chăn trải giường nhồi bông gòn được trang trí bằng hoa, rồi lại trải lên một tấm chăn phủ thật đẹp bằng da của con sơn dương, nóc giường có lọng che, cả đầu và chân giường đều có những chiếc gối êm ái mầu đỏ. Không khí trong nhà đang ấm áp lên, vì được thắp sáng bằng ngọn đèn dầu và cả bốn bà vợ của người chủ nhà đang vui vẻ săn sóc cho ông chồng. Như thế, Hoàng Tử nghĩ người chủ nhà sẽ ngủ ngon giấc hay không, ý kiến của Hoàng Tử ra sao?”
“Chắc chắn ông ta sẽ ngủ ngon giấc, Bạch Thế Tôn. Ông ta sẽ là một trong số những người trên thế giới ngủ ngon giấc.”
“Hoàng Tử nghĩ gì khi ông chủ nhà hoặc người con trai của ông ta, bị buồn phiền vì sức khỏe hoặc bị buồn phiền vì tâm trí gây nên bởi dục vọng, sự thù ghét, và si mê, chúng đã dày vò ông rồi làm ông ta mất ngủ?”
“Bạch Thế Tôn, điều nầy chắc chắn là như vậy.”
“Hoàng Tử, lúc người chủ nhà nầy bị dày vò bởi lòng tham sân si, và đấy chính là lúc làm ông ta mất ngủ, ngược lại, Như Lai đã loại bỏ được tất cả lòng tham sân si, cắt bỏ chúng tận gốc rễ, giống như gốc cây cọ trơ trụi không còn ra hoa trái nữa, bởi vì lòng tham sân si đã bị hoàn toàn xóa sạch, nên chúng không thể nào phát sinh ra trong tương lai. Hoàng Tử, vì thế, nên ta đã ngủ ngon giấc.”
A-La-Hán là người dập tắt ngọn lửa dục vọng
Nên luôn luôn ngủ ngon giấc;
Người không còn bám víu vào ham muốn nhục dục,
Người đã tự do không còn bám trụ, và giữ tâm tĩnh lặng.
Người cắt đứt mọi dây ràng buộc,
Người loại bỏ mọi lo lắng, phiền não sâu kín trong lòng,
Bậc An Lạc ngủ ngon giấc,
Vì người sống với tâm hoàn toàn bình an.
Trích chuyện trong Kinh Tăng Chi Bộ
