Pháp là cách thức, là con đường hay phương pháp, đạo lý để khai mở sự mê mờ của tâm thức và có khả năng chuyển hóa khổ đau đến an lạc, giải thoát Niết-bàn. Pháp vị là vị giải thoát nên pháp nào không có công năng đưa đến an lạc giải thoát thì đó không phải là giáo pháp của Đức Phật.
Trong A tỳ-đạt-ma tập dị môn túc luận, Tôn giả Xá-lợi-phất giải thích rõ ràng, với đại ý như sau: “Chính pháp nghĩa là phương pháp giúp cho hành giả tu tập tăng trưởng thiện pháp, giác ngộ giải thoát, như pháp Tứ đế hay Nhân duyên vv… gọi là Chính pháp. Đối với pháp Tứ Thánh đế hay những thánh pháp khác, nếu người nào dùng tâm hoan hỷ nghe, hoan hỷ tư duy, hoan hỷ thọ trì, cho đến hoan hỷ chứng đạt, như vậy mới gọi là lắng nghe Chính pháp”.
Nghe pháp là cơ hội để tiếp cận và thấu hiểu lời Phật dạy nhằm áp dụng hành trì tu tập, gạn lọc thân tâm, thăng tiến đạo nghiệp. Đây là cơ hội để hành giả kết duyên, gieo trồng thiện căn đối với Phật pháp. Tuy nhiên, với nhiều pháp hội thì các vị pháp sư trình bày bài giảng với nhiều nội dung và phương cách khác nhau, nên người nghe pháp rất dễ sinh tâm so sánh hơn thua, hay dở, vô tình biến vấn đề đi nghe pháp trở thành đối tượng để bàn luận mà không thâm nhập được diệu lý, làm mất ý nghĩa và lợi ích thiết thực từ việc nghe pháp.
Ảnh minh hoạ.
Hành giả khi nghe pháp mà không khởi lên sự phân biệt, suy tưởng những điều như vậy thì họ sẽ được hưởng nhiều lợi ích. Người nghe pháp muốn được thâm hiểu trọn vẹn ý nghĩa thì nên tác quán 5 vấn đề sau:
– Khi nghe phải tưởng niệm đây là Chính pháp tôn quý, hy hữu, khó gặp nên ta phải trân quý.
– Chúng sinh nghe pháp liền nghĩ pháp như con mắt, khai mở sự hôn ám cho ta, khiến sinh trí tuệ.
– Người nghe pháp thấy được Chính pháp như mặt trời quang rạng, chiếu soi cùng khắp đại địa.
– Khi nghe pháp hành giả nghĩ rằng, pháp này khiến ta đạt đến Niết-bàn và công đức thù thắng của quả Bồ-đề.
– Trong khi nghe pháp, hành giả nên biết đối với pháp hiện tại tuy chưa chứng đắc Niết-bàn và đạo quả Bồ-đề mà phải nên như thật tu tập chỉ quán, loại trừ các tội cấu, được sự hoan hỷ lớn.
Nghe pháp phải nên suy nghĩ để hiểu, hiểu pháp không phải chỉ để đàm luận, nghiên cứu, mà hiểu rồi thì phải nên áp dụng tu tập để đạt được sự an lạc tự nội, tức là hiểu đạo qua sự thực nghiệm bằng con đường tu đạo và hành đạo. Cho nên, khi đạt đạo là lúc mới thực sự học đạo và hiểu đạo. Vì học đạo và hiểu đạo đúng đắn mới đạt đến được quả vị chứng đạo đích thực.
Giữa cuộc đời với bao phiền muộn, chúng ta luôn bị vô minh và tham ái ràng buộc trong vòng khổ lụy, tâm hồn ta có nhiều bế tắc, oán kết triền miên. Nghe pháp là dịp để chúng ta an định nơi cõi lòng, suy nghiệm về diệu lý nhiệm mầu để gội rửa cấu uế của tâm, cởi bỏ mọi ràng buộc. Ánh sáng Phật pháp sẽ soi rọi cho chúng ta vững vàng đi qua màn đêm vô minh đen tối, khai dòng tuệ giác để tiến bước trên con đường chính đạo giải thoát. Người nghe pháp phải biết Trạch pháp và biết nương vào Tứ y, đó là:
– Y pháp bất y nhân (Nương vào pháp chứ không nương tựa vào người nói pháp).
– Y nghĩa bất y ngữ (Nương vào nghĩa lý chứ không phải nương tựa vào ngôn ngữ văn tự).
– Y trí bất y thức (Nương tựa vào trí không nương tựa vào thức. Vì trí là chắc thật, quyết trạch rạch ròi mọi sự việc, còn thức là dễ sai lầm).
– Y liễu nghĩa bất y bất liễu nghĩa (Liễu nghĩa là sự khế hội hiểu biết đúng đắn, bất liễu nghĩa tức là không khế hội, không biết đúng đắn về pháp).
Có như vậy chúng ta mới không bị phân tâm, và biết định hướng cho mình một pháp tu phù hợp với căn cơ của chính mình. Và điều quan trọng nhất đó là tâm kính pháp trong mình vẫn là bất thối chuyển. Nên luôn hướng tâm quay trở về nương tựa pháp, lấy pháp làm thầy đưa đường chỉ lối cho chúng ta vượt khỏi bể khổ sinh tử luân hồi.
Nếu chúng ta “Lắng nghe Chính pháp” đúng pháp sẽ sinh trưởng những công đức, có khả năng thành tựu Bát-nhã:
1- Được thân cận thiện tri thức,
2- Có khả năng trì giới,
3- Tâm mong cầu giải thoát,
4- Hoan hỷ đón nhận thiện pháp,
5- Hoan hỷ cúng dường pháp sư,
6- Theo thời hỏi pháp,
7- Lắng nghe Chính pháp,
8- Hằng tu tập Chính pháp,
9- Khởi tâm xa lìa ác pháp,
10- Suy nghĩ Chính pháp
(Trích “Quảng nghĩa pháp môn kinh”, quyển 1).
Con người ta khổ không phải vì không có hay thiếu phương tiện sống, mà khổ vì thiếu cách sống và một hướng đi đúng với bản thân. Chúng ta hiểu rõ rằng khi lắng nghe Chính pháp phải nghe bằng tâm cung kính, tâm thanh tịnh, tâm hỷ lạc, tâm chuyên nhất, không khởi tâm hồ nghi, tâm hủy báng Chính pháp, đồng thời luôn suy tưởng rằng chúng ta đang bị bệnh sinh tử luân hồi đeo mang, cần phải lắng nghe Chính pháp, lấy Chính pháp làm ngọn đèn soi sáng và thực hành pháp để thoát ly khổ đau sinh tử.
(Nguồn: Giác Ngộ Online)
