Khi phiền muộn, hãy nghĩ xem thật ra cuộc sống là những phép trừ, gặp nhau một lần là ít đi một lần, sống hết một ngày là giảm đi một ngày, có gì đáng để phí hoài? Không quên tình nghĩa, không nhớ lỗi người, không nghĩ thị phi, không chấp oan trái, không nợ nần ai, không thẹn với lương tâm, là được.

Khi thấy bi thương, hãy xem cuộc sống là một hành trình, chúng ta đến đây hai tay trắng thì rời đi cũng sẽ như vậy, không thể mang theo dù chỉ là hạt bụi hay một áng mây bay. Những công danh lợi lộc, những thế thái nhân tình, đều phải để lại. Hiểu rõ điều này rồi thì có gì phải bận tâm mà phiền lòng?

Tùy duyên trong cuộc sống

Khi không được như ý, hãy so sánh với sự bận rộn của những người giàu có, chúng ta sống biết đủ chính là niềm hạnh phúc. Rồi nhìn qua những người đang đau khổ trong bệnh viện, chúng ta vẫn mạnh khỏe chính là niềm hạnh phúc. Và hãy xem trên thế giới một giây có bao nhiêu người phải rời đi, chúng ta vẫn còn sống chính là niềm hạnh phúc…Con người muốn có một đời sống khỏe thì tâm phải đơn giản, thân phải nhẹ nhàng.

Khi nổi giận, hãy nghĩ xem có nên vì những kẻ không đáng mà ấm ức? Có cần vì những việc không quan trọng mà bực mình? Ăn uống đúng cách, làm việc điều độ, vận động vừa đủ, nghĩ ngơi hợp lý, khoản nào tiết kiệm thì tiết kiệm, phần nào nên tiêu thì chi ra. Bạn tốt thì gia đình và người thân mới tốt, mọi người đều sẽ tốt.

Khi tính toán, hãy nghĩ xem con người đi một vòng trong thế gian đều trở về điểm 0, sao phải chi li so bì, không biết nhường nhịn?

Nói nhiều thì tổn thương người, tính nhiều thì tổn thần khí, chi bằng đừng so đo nữa, làm một người vui vẻ dễ chịu, không thẹn với lòng!

Tóm lại làm người, còn sống được là tốt. Có cơm để ăn, có nước để uống, có áo để mặc, có giường để ngủ, có núi để leo, có sách để đọc, có việc để làm, có đường để đi, có người làm bạn chính là niềm hạnh phúc lớn nhất rồi, đừng tham lam quá!

– Con mỗi ngày đều chí thành mang hoa hương đến cúng Phật như thế, y theo lời ghi: “Người nào thường dùng hoa hương cúng Phật, đời sau sẽ được quả báo tướng mạo xinh đẹp”.

Cô Phật tử rất vui đáp:

– Đây là việc nên làm, con mỗi ngày khi đến chùa lễ Phật, tự cảm thấy trong tâm mát mẻ, giống như đã tẩy sạch hết các lỗi lầm, nhưng về đến nhà thì tâm khởi lên buồn phiền, vì gia đình chúng con ở giữa phố thị ồn ào thì làm sao giữ được tâm thuần trong sáng thanh tịnh được.

Thiền sư hỏi:

– Con dâng hoa tươi cúng Phật, chắc là con có chút hiểu biết về hoa. Bây giờ thầy hỏi con, làm thế nào để giữ gìn cho hoa thường được tươi đẹp.

Phật tử đáp:

– Phương pháp giữ cho đóa hoa tươi đẹp là mỗi ngày phải thay nước và cắt bỏ một phần dưới của thân hoa, vì phần dưới thân ngâm trong nước nên dễ bị hư thối, khi hư thối thì không hút được chất dinh dưỡng, dẫn đến hoa mau héo tàn.

Thiền sư nói:

– Việc giữ gìn tâm trong sáng thanh tịnh cũng như thế. Hoàn cảnh sinh hoạt của chúng ta cũng giống như nước trong bình. Chúng ta chính là hoa, chỉ có thường xuyên thanh lọc thân tâm thanh tịnh, sửa đổi tập khí và không ngừng sám hối, tự kiểm điểm, cải thiện tật xấu, khuyết điểm, mới có thể thu nhập được nhiều hạnh phúc an vui.

Phật tử nghe xong, hoan hỷ lễ tạ, nói:

– Cảm ơn thầy đã chỉ dạy. Hy vọng sau này con có cơ hội sống gần thầy, được làm người tu thiền sinh hoạt trong thiền viện của thầy, được thưởng thức tiếng chuông trống sớm khuya, yên tĩnh đọc lời kinh tiếng kệ.

Thiền sư nói:

– Con hít vào thở ra mà tâm không chấp mắc chuyện đời là đọc kinh. Tim đập mạch máu động là tiếng chuông, tiếng trống.

Thân thể là thiền viện. Hai tai nghe tỉnh giác là Bồ đề.

Nếu con làm được như thế thì ở đâu cũng được an vui, sống trong thế gian mà được thế thì cũng như sinh hoạt ở thiền viện !? 

Chung đụng trong nhân gian

Tâm không hề lay chuyển

Phiền não hết, an nhiên

Là Phước đức lớn nhất.

(Kinh Phước Đức – Managla Sutta)

Khi bạn để những bình phẩm đúng sai của người đời ảnh hưởng đến tâm trạng, sẽ cảm thấy cực kì mỏi mệt. Vì rất nhiều trong đó chỉ là sự biểu đạt tùy tiện của ai đó mà thôi.

Nên nhớ bạn là một chủ thể hoàn chỉnh độc lập, không cần bắt chước bất kỳ ai. Có thể tiếp thu ý kiến hay lời dạy của người khác, nhưng đừng bao giờ làm theo một cách rập khuôn.

Vì điều kiện và phẩm chất mỗi người vốn rất khác nhau. Như trong một vườn hoa, có hoa nở mùa xuân, có hoa hợp mùa hè, có hoa phải chờ tới mùa thu hoặc mùa đông giá lạnh mới toả hương khoe sắc.

Cho nên nếu chưa đến thời điểm, chưa thật sự chín mùi, hãy tranh thủ nạp thêm năng lượng, tạo cho mình phong cách sống riêng để ngày mai có dịp toả sáng vẹn toàn.

Đừng bao giờ vội vàng hay để mất thời gian vào việc dòm ngó – so sánh với người khác rồi thương cảm tự ti mà không phát huy được ưu điểm và những thế mạnh của mình!

Con đường an vui và hạnh phúc

Nhưng xã hội ngày nay nếu không khéo linh hoạt, rất dễ trở thành đối tượng bị lợi dụng. Gặp người đang nghèo khổ đói rét, bạn mời một bửa cơm là đã giúp họ giải quyết vấn đề lớn lao, chắc chắn sẽ được cảm ơn rối rít. Nhưng nếu vì vậy mà lo cơm mỗi ngày, họ sẽ quen và xem như thường lệ.

Thời gian lâu dần, quen nhận rồi sẽ cảm thấy một bửa ăn là quá ít, hai bửa không đủ, ba bửa vẫn chưa thỏa mãn lòng dạ kẻ tham lam,…Dù bạn có tận lực hết lòng cũng như đem muối bỏ biển, chẳng thấm vào đâu.

Nên biết: Trên thế giới này, nếu bạn tốt đến độ không giữ lại chút gì cho mình, sẽ khiến đối phương được nước lấn tới, không biết kiêng nể. Lòng dạ yếu đuối dễ bị kẻ khác nhào nặn đòi hỏi, khoan dung quá đà sẽ bị đánh đồng không biết nhìn người, gặp ai cũng giúp.

“Sự lương thiện không cần qua sát hạch”

Nhiều khi dung túng cho thói xấu, làm cho thiện ý giúp đỡ ban đầu kết thành hậu quả không đẹp. “Bạn tốt như vậy, nhất định phải giúp tôi”, “bạn tốt như vậy, chắc chắn không thể cự tuyệt tôi!”, “Bạn tốt như vậy, sao có thể thấy cần mà không cứu?”…

Rất nhiều khi chúng ta sẽ nghe những câu nói dạng này. Một số người do lòng không cứng rắn, hoặc vì nể mặt, hay vì thể diện mà không đành từ chối. Nhưng nếu nghĩ kỹ sẽ thấy: tôi tốt, là nhất định phải giúp bạn sao? Không lẽ nhờ giúp bạn, tôi mới được xem là người tốt?

Cho nên nếu được, hãy là một người lương thiện sắc sảo và có lập trường, biết sử dụng trí tuệ trừng phạt điều xấu, biểu dương việc tốt. Hiền lành dễ thương với những người xứng đáng, cương nghị sắc bén với những điều tiêu cực. Luôn nhắc bản thân nuôi dưỡng một trái tim lương thiện, nhưng tùy người tuỳ việc mà thể hiện các mức độ khác nhau.

Vì nếu mình không có nguyên tắc, người ta sẽ đánh mất giới hạn. Khi việc tốt mà không có nguyên tắc, giúp đỡ lâu ngày sẽ trở thành gánh nặng. Một trái tim lương thiện có tầm nhìn sắc sảo mới là điều đáng quý.

Nếu chỉ có lương thiện mà không biết bảo vệ mình và những người xung quanh, rất khó đi xa trong thế giới gập gềnh nhiều khúc khủy này. Vì vậy áo giáp bảo vệ người lương thiện chính là trí tuệ và nguyên tắc, có hai thứ này mới có sức mạnh tiến xa trên con đường thiện nguyện.

Cầu chúc mỗi chúng ta đều có đủ hai thứ này, để trần gian không có ai vì lương thiện mà đánh mất niềm tin vào con người, vào cuộc đời và cuộc sống. 

Một ngày có ba buổi: sáng, trưa, tối, thì ắt phải có ba bữa ăn theo ba buổi của trời đất. Nếu số bữa ăn ít đi thì chuyện ăn xem như khác thường.

Tuy nhiên, sự khác thường có vẻ như càng ngày càng dễ thấy hơn, ngay ở nước ta. Một hiện tượng lặng lẽ, thanh thản chỉ có trong Phật giáo: tôi muốn nói đến những vị sư trong các chùa Nam tông, ăn mỗi ngày một bữa trước ngọ, theo truyền thống từ thời Đức Phật. Thời đó, Đức Phật cùng Tăng đoàn của Ngài, sáng tinh mơ đi vào xóm làng hay thị tứ để hoằng pháp và khất thực, rồi về tụ hội tại một trú xứ hay một gốc cây nào đó, thọ thực trước ngọ.

Nhiều người cứ đinh ninh rằng, quý sư chẳng qua vì tu mà chịu khổ (!?), ai ngờ thời đại văn minh tột bậc ngày nay lại có nhiều vấn nạn toàn cầu khiến các nhà lãnh đạo và giới khoa học lo lắng cho sự tồn vong của trái đất và sức khỏe của con người và chúng sinh: đó là sự tàn phá thiên nhiên, đó là màu xanh trái đất giảm đi, đó là con người ăn phóng túng và tham lam, đó là nạn đói và thiếu dinh dưỡng… nên đặt lại từ căn cơ, trong đó có chuyện ăn. Nhiều giải pháp được đặt ra: ăn đúng mực, ăn ít lại, ăn cân bằng.

Bởi vậy mà một vị bác sĩ – tiến sĩ ở Nhật, một chuyên gia về dinh dưỡng và sức khỏe trở nên nổi tiếng nhờ phương pháp… nhịn ăn!

Bác sĩ Yoshinori Nagumo đã quảng bá cách ăn, mỗi ngày ăn một và chỉ một bữa, và ông vẽ ra tương lai tươi sáng: bớt béo phì, cơ thể đẹp hơn và sống thọ hơn. Ông nâng chuyện ăn “khổ” như thế thành nghệ thuật, và ông đã cho xuất bản trên thế giới cuốn sách mà ông là tác giả: L’art japonais du jeûne (Nghệ thuật nhịn ăn).

Nhịn ăn mà nghệ thuật, vậy thì người đọc chắc cũng được trấn an.

Bác sĩ Yoshinori Nagumo là người tiên phong phát triển khái niệm nhịn ăn Nhật Bản bằng cách kết hợp các nguyên tắc nhịn ăn cách quãng với truyền thống ăn uống điều độ của Nhật Bản.

Trái ngược với các phương pháp nhịn ăn nghiêm ngặt khác, cách nhịn ăn Nhật Bản dựa vào cách tiếp cận khoan dung hơn, không hàm ý các khoảng thời gian dài thiếu thức ăn. Cách tiếp cận mới mẻ này đã thu hút sự chú ý của nhiều “tín đồ” sức khỏe và hưng vượng đang tìm kiếm một phương pháp nhịn ăn dễ dàng thích nghi hơn với lối sống của họ.

Làm thế nào để thực hành nhịn ăn kiểu Nhật đúng cách?

Nhịn ăn theo kiểu của người Nhật chủ yếu là hạn chế tiêu thụ thực phẩm. Điều này thường liên quan đến việc giảm thời gian ăn xuống còn một bữa mỗi ngày. Bác sĩ Nagumo khuyên bạn nên ăn bữa tối để giúp cho giấc ngủ tốt.

Ý tưởng là cho phép cơ thể dành nhiều thời gian hơn ở chế độ nhịn ăn, từ đó cải thiện độ nhạy insulin, giúp giảm cân và khuyến khích autophagie – một quá trình tái tạo tế bào có lợi.

Để thực hành nhẹ nhàng, tốt nhất là bắt đầu giảm lượng thức ăn nạp vào. Ví dụ, bạn có thể loại bỏ từ từ một số món ăn nào đó, như món dẫn nhập, món khai vị hoặc món tráng miệng. Cũng nên giảm khối lượng khẩu phần bằng cách điều chỉnh theo nhu cầu của bạn.

Bằng cách hạn chế lượng thức ăn của bạn chỉ một bữa mỗi ngày, điều chính yếu là phải chăm chút chất lượng thực phẩm và cân bằng dinh dưỡng của bữa ăn. Ngoài ra, điều cần thiết là phải giữ nước trong thời gian nhịn ăn bằng cách uống nhiều nước và trà thảo dược không đường để tránh mất nước.

Những lợi ích sức khỏe

Nhịn ăn Nhật Bản có liên quan đến nhiều lợi ích sức khỏe khác nhau. Ngoài việc hỗ trợ giảm cân và dè chừng cân nặng, phương pháp nhịn ăn vừa phải này có thể giúp cải thiện tiêu hóa và điều chỉnh sự trao đổi chất. Một số nghiên cứu cũng cho thấy nhịn ăn cách quãng có thể có tác động tích cực đến sức khỏe tim mạch bằng cách giảm mức cholesterol và huyết áp.

Mặt khác, cách nhịn ăn kiểu Nhật Bản có thể có lợi cho tinh thần sáng suốt và định tâm, vì cơ thể dùng năng lượng theo cách hiệu quả hơn trong những chu kỳ nhịn ăn. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng kết quả có thể khác nhau từ người này sang người khác. Điều cần thiết là phải tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi bắt tay vào bất kỳ chế độ nhịn ăn nào.

Nhịn ăn kiểu Nhật Bản không phải là một cách tiếp cận phù hợp với tất cả. Một số người trên 50 tuổi có thể thấy có lợi khi điều chỉnh thời gian nhịn ăn hoặc chọn phương pháp nhịn ăn ít thường xuyên hơn, dựa trên nhu cầu cá nhân của họ.

Chống chỉ định chung

Mặc dù nhịn ăn kiểu Nhật Bản được coi là một phương pháp vừa phải và an toàn đối với hầu hết mọi người, nhưng có một số hoàn cảnh có thể không phù hợp. Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú, những người bị rối loạn ăn uống, những người có vấn đề về trao đổi chất hoặc nội tiết tố đáng kể, cũng như người già và trẻ em nên tránh thực hành nhịn ăn kiểu Nhật.

Cũng rất cần lắng nghe cơ thể của bạn trong thời gian nhịn ăn. Nếu bạn bị chóng mặt, buồn nôn, choáng váng hoặc bất kỳ cảm giác bất thường nào khác, vậy thì phải kết thúc nhịn ăn và tham khảo ý kiến chuyên gia y tế.

Bắt đầu dần dần

Tốt nhất là không nên nhịn ăn theo kiểu Nhật nghiêm ngặt ngay từ đầu, đặc biệt nếu bạn không quen với việc nhịn ăn. Nên bắt đầu bằng cách giảm dần lượng thức ăn trong khoảng thời gian nhiều ngày hoặc nhiều tuần.

Ưu tiên dinh dưỡng

Hãy chắc chắn rằng bữa ăn của bạn trong thời gian ăn có chứa thực phẩm bổ dưỡng, giàu protein, chất xơ, vitamin và khoáng chất thiết yếu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.

Khi con người già đi, sự thiếu hụt dinh dưỡng nhất định có thể thường xuyên hơn. Hãy chăm chút nhiều loại thực phẩm trong chế độ ăn uống của bạn để tránh sự thiếu hụt tiềm ẩn.

Nhịn ăn kiểu Nhật không phải là một giải pháp kỳ diệu, và nó phải đi kèm với chế độ ăn uống cân bằng và hoạt động thể chất thường xuyên để đạt được kết quả lâu dài.

Trong sách L’art japonais du jeûne, bác sĩ Yoshinori Nagumo đã chủ trương đi ngược lại thói quen tiêu thụ của chúng ta lâu nay cho rằng việc ăn 3 bữa một ngày là bình thường và nhất là tốt cho cơ thể. Chúng ta cứ quen với việc ăn vào một thời điểm nhất định, đôi khi ăn mà không đói, chẳng qua chỉ vì đó là lúc ăn theo tập quán…

Chúng ta bị cai trị một mặt bởi thói quen, nhưng mặt khác cũng bởi tham ăn. Không thể kiềm chế cảm giác thèm đường, muối và chất béo, chúng ta – đôi khi không nhận thức được điều đó – vượt quá ngưỡng no, do đó trớ trêu thay, chúng ta đặt cơ thể vào tình huống xấu. Kết quả là, điều này dẫn đến lão hóa sớm các cơ quan, làn da, sự xuất hiện của các bệnh và do đó có thể gây ra cái chết sớm (ung thư, đột quỵ, tiểu đường, v.v.).

Ông trần tình: “Thói ăn quá nhiều, không thích đáng, có thể dẫn đến béo phì, đã ăn sâu vào xã hội của chúng ta. Chỉ ăn một bữa mỗi ngày, nghe có vẻ không tự nhiên, đi ngược lại lẽ thường, tuy nhiên, tiêu thụ một bữa ăn mỗi ngày cho phép cơ thể sử dụng các gen dành dụm của nó, vốn không hoạt động trừ khi đói hoặc lạnh. Cơ chế như vậy chuyển sang chế độ ‘sinh tồn’, kích hoạt một loại gen gọi là ‘la fontaine de Jouvence’ (suối thanh xuân), được gọi theo khoa học hơn là sirtuin”.

Bác sĩ Nagumo Yoshinori cũng cho biết ông chỉ ăn một bữa mỗi ngày (vào buổi tối, vì ông thường được mời ăn tối bên ngoài), và trên hết, ăn hết cả trái và rau quả, tức là ăn cả vỏ. Ông giải thích sự cần thiết này bởi thực tế là chúng có chứa các đặc tính chống oxy hóa và chữa bệnh trong vỏ trái cây.

Trong thời đại ngày nay, cách nhịn ăn kiểu Nhật Bản của Tiến sĩ Nagumo Yoshinori là bài học và lời khuyên quý báu cho những người gặp vấn đề về sức khỏe do ăn uống vô độ, thừa thãi, thiếu kiềm chế, cho dầu chuyện ăn ngày một bữa cũng rất khó, nhất là ban đầu.

Qua cách ăn này, phải chăng ta có thể đặt câu hỏi lựa chọn: Ăn bao nhiêu bữa mỗi ngày là tốt? Bình thường 3 bữa? có thể 2 bữa? có thể vào giai đoạn nào đó ăn 1 bữa? Phải chăng ít hay nhiều bữa (không quá 3) là do thể trạng và hoàn cảnh của từng người, miễn sao sức khỏe thể chất và tinh thần tốt?

Suy cho cùng, Phật tử chúng ta trở về lại căn cơ của vấn đề (nỗi khổ) mà Đức Phật nêu ra: Tham – Sân – Si, trong đó tham ăn cũng là nhân của Khổ. Một cách đơn giản, Đức Phật đã dạy vua nước Kosala:

Thời Đức Phật đang ở Sàvatthi – kinh đô của vương quốc Kosala, vua nước này thường đến gặp Ngài để nghe pháp. Nhà vua là người ham mê ẩm thực và thường ăn thỏa thích những gì mình muốn. Một hôm, sau bữa ăn thịnh soạn, no nê, vua Pasenadi đến đảnh lễ Phật và ngồi xuống một bên.

Đức Phật bèn nói bài kệ:

“Con người thường chánh niệm

Được ăn, biết phải chăng

Chừng mực, cảm thọ mạnh

Già chậm, tuổi thọ dài”.

Sau này nghe lời Phật, vua Pasenadi tuần tự hạn chế, cho đến khi chỉ ăn nhiều nhất là một nàlika (một ống, một chai – theo Tự điển Pali-Việt – có thể hiểu là lượng ít).

Một thời gian không lâu, vua nhận thấy thân thể mình trở nên khỏe mạnh. Ông sung sướng thốt lên: “Ôi, thật sự Đức Thế Tôn đã thương tưởng nghĩ đến lợi ích cho ta, cả hai đời hiện tại và vị lai!”.

(Theo Tương ưng bộ I, chương 3, phẩm 2, phần Đại thực)

Vậy thì, ăn cho sướng, ăn cho đã, đâu phải là thưởng xuân?

———————————

Tài liệu tham khảo:

Jeûne Japonais – Un Allié Minceur Très Modéré; website happy-50plus.com.

Livre // “L’art japonais du jeûne” du Dr NAGUMO Yoshinori; website japanmagazine.fr.